ODTÜ-BİLTİR Merkezi ,
Akıllı Ulaşım Sistemleri Birimi

Birim Yöneticisi ve ODTÜ BİLTİR Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Hediye Tüydeş Yaman

Kuruluş süreci:

Akıllı Ulaşım Sistemleri (AUS),  günümüz gelişmekte olan teknolojilerinin akıllı ulaşım çözümleri üretilmesinde uygulanması olarak tanımlanabilir. AUS uygulamalarında çok disiplinli olarak oluşturulan  takım çalışmaları ile başarılı olunabilir. AUS, inşaat, ulaştırma, elektrik ve elektronik, bilgisayar, endüstri ve makina mühendisliği ile şehir ve bölge planlama, psikoloji, endüstriyel ürün tasarımı gibi  birçok uzmanlık alanını içermektedir. 
Ülkemizde  son yıllarda Akıllı Ulaşım Sistemleri (AUS) konusundaki önemli gelişmeler görülmektedir. Kentsel ve şehirlerarası ulaştırma hizmetlerinde yeni ürün ve servisler hızla piyasaya girmektedir. Bu sektörde sağlıklı bir yapının oluşturulması için kamu kurumları, özel sektör  ile üniversiteler ve teknokent kuruluşlarının işbirliği yapması gerekmektedir.  Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı (UDHB) Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı bu konuda gerekli ulusal strajesinin belirlenebilmesi için bir dizi çalıştay  düzenlemiştir. 
AUS konusundaki gelişmeleri ve gerekli araştırma gereksinimini değerlendren ODTÜ-BİLTİR Merkezi öncelikle 2012 yılında ODTÜ ve ODTÜ Teknokent bünyesinde bir AUS araştırma gücü oluşturmak amacıyla, bu alanda  araştırma ve uygulama yapabilecek araştırmacı kişi ve firmaları bir araya getirmiştir.  Merkezimiz, Okan Üniversite ve ODTÜ Teknokent işbirliği ile 13 Kasım 2012 tarihinde   ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezinde “ Akıllı Ulaşım Sistemleri Çalıştayı” düzenlemiştir. Amacı, üniversitede görev yapan akademisyenler  ve Teknokent kuruluşları ile AUS uygulayan kamu kurum ve kuruluşlarını bir araya getirmek olan bu çalıştaya  UDHB, Kalkınma Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü, TCDD, Emniyet Genel Müdürlüğü gibi uygulayacı kurumlardan temsilcilerin yanısıra TÜBİTAK’tan da katılımcıların desteğiyle verimli bir bilgi paylaşım ortamı sağlanmıştır. Sonuç olarak , hem farklı kurumların AUS kapsamında gereksinim duyabileceği Ar-Ge alanları konusunda ve hem de AUS konusunda ODTÜ ve Okan Üniversitesi  çatısı altında mevcut araştırma kapasitesinden alınabilecek destek konusunda fikir sahibi olunmasına yardımcı olunmuştur.  Akıllı Ulaşım Sistemleri Çalıştayı programına ulaşmak için buraya tıklayınız. --- birkaç Çalıştay fotosu)

ODTÜ-BİLTİR Merkezi çatısında aktif olarak toplanan 20’ye yakın AUS konusunda ilgili araştırmacı ve öğretim üyesi aynı dönemde UDHB tarafından hazırlanan  “UDHB Akıllı Ulaşım Sistemleri Strateji ve Eylem Planı”na ciddi ve somut destekler vermiştir.  Geleceğin Türkiyesi’nde olması gereken AUS uygulamaları ve hizmetleri konusunda kapsam, yasal altyapı, teknoloji ve uygulama alanları gibi konularda önerileri ile geniş ve somut bir ulusal vizyon oluşturmasına katkıda bulunulmuştur. 

Tüm bu çalışmalar ve gelişmeler çerçevesinde AUS uygulamalarının Türkiye için giderek önem kazanan bir alan olacağını net bir şekilde değerlendiren ODTÜ-BİLTİR Merkezi, bu alandaki çalışmalarına kurumsal bir kimlik kazandırmak üzere Mayıs 2013’de kendi bünyesinde  Akıllı Ulaşım Sistemleri Birimi’ni de kurmuştur.

AUS Araştırma Yaklaşımımız:
AUS alanı kapsam ve uygulamalar olarak çok geniş bir yelpazeyi içermektedir. Zaman içinde farklı kurum ve kuruluşların (FHWA, ERTICO, IRF, vb. ) kendi hedef ve uygulama alanları için geliştirdiği AUS yaklaşımlarında ve alt gruplandırmalarında farklılıklar oluşmuştur. ODTÜ-BİLTİR Merkezi Akıllı Ulaşım Sistemleri Birimi ise Türkiye’deki AUS stratejisinin, uygulamalarının ve altyapısının  bulunduğu seviyeyi de göz önünde bulundurarak, bu konudaki araştırma öncelikleri yaklaşımını şu 5 ana grupta yürütmeyi planlamıştır:

• Akıllı  Araçlar                         
• Akıllı  Ulaşım Altyapısı         
• Akıllı  Trafik Yönetimi         
• Akıllı Ulaşım için Bilişim Sistemleri
• Akıllı Ulaşıma Yönelik İletişim Sistemleri 

AUS kapsamında geliştirmekte olduğumuz projeler bu ana grupların bir ya da birkaçını içerebileceği gibi proje özelinde ulaştırma konusunda farklı uzmanlıklar (şehir planlaması, sürücü psikolojisi, ürün tasarımı, üstyapı tasarımı, vb.) gerektirmektedir. Bu nedenle, ODTÜ-BİLTİR Merkezi AUS Birimi, kendisini AUS uygulamaları içinde görebilen bütün ODTÜ öğretim üyelerini ve araştırmacılarını kapsayan bir yapı kurmayı hedeflemiştir.